Làng Chóa – Nơi lắng đọng phong tục và vang danh danh nhân

Làng Chóa – Nơi lắng đọng phong tục và vang danh danh nhân

Làng Chóa, một ngôi làng cổ kính nằm bên bờ hữu ngạn sông Cầu (hay còn gọi là sông Nguyệt Đức), thuộc phòng tuyến Như Nguyệt, nơi từng in dấu nhiều trang sử vẻ vang của dân tộc. Ngày nay, làng Chóa chia thành ba thôn: Lạc Trung (Chóa Bến), Chân Lạc (Chóa Chợ) thuộc tỉnh Bắc Ninh và Lạc Xuân thuộc tỉnh Bắc Giang. Trải qua bao biến cố thời gian, làng vẫn lưu giữ được những giá trị văn hóa độc đáo, tiêu biểu như bức hoành phi “Mỹ Tục Khả Phong” được vua Tự Đức ban tặng vào năm 1872, khẳng định nét đẹp của phong tục nơi đây.

Phong tục truyền thống – Dòng chảy văn hóa bất tận

Làng Chóa từ lâu đã nổi tiếng với những phong tục đặc sắc được truyền lại qua bao thế hệ. Theo thần tích ghi chép năm 1938, mỗi năm làng tổ chức 7 lễ hội chính, hòa quyện giữa tín ngưỡng và đời sống dân gian:

1. Ngày 6 và 7 tháng Giêng: Lễ hóa của Đức Hoàng Hà Phương Khiết Phu nhân.

2. Ngày 20 tháng Giêng: Kỳ phúc lễ với bánh bỏng, bánh lam, bánh khảo cùng lễ mặn gồm lợn và bánh giầy.

3. Ngày 15 tháng Hai và 15 tháng Tám: Lễ xuân thu nhị kỳ, bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.

4. Ngày 10 tháng Tư và 12 tháng Tám: Lễ thượng điền và hạ điền, đồng thời tưởng nhớ Đức Ngô Công Thái Vương.

5. Ngày 15 tháng Tư: Lễ cầu mát, mang ý nghĩa cầu mong mùa màng bội thu và sức khỏe cho dân làng.

6. Ngày 7 tháng Hai: Bảo lộc của Đức Thiêm Thái giám Ngô Khánh Dự, một nhân vật lịch sử gắn bó với làng.

Những phong tục này không chỉ thể hiện lòng biết ơn mà còn là dịp để cộng đồng gắn kết, duy trì bản sắc truyền thống.

Danh nhân đất Chóa – Những tấm gương sáng ngời

Làng Chóa không chỉ nổi tiếng với phong tục mà còn là quê hương của nhiều danh nhân lỗi lạc, ghi dấu ấn trong lịch sử nước nhà:

1. Thiền sư Đạo Huệ (?-1173): Người khai sáng Thiền tông tại huyện Yên Phong, để lại di sản tinh thần quý giá cho Phật giáo.

2. Nguyễn Thanh Cần (1462-?): Hoàng giáp triều Lê Thánh Tông, từng giữ chức Thừa chính xứ và đi sứ nhà Minh, biểu tượng của sự học và lòng yêu nước.

3. Ngô Phúc Tinh (1535): Tiến sĩ triều Mạc Thái Tông, người sáng lập xóm Dinh, minh chứng cho tinh thần phụng sự và yêu quê hương.

4. Ngô Khánh Nùng (1528-?): Con trai Ngô Phúc Tinh, từng giữ chức Đô ngự sử triều Mạc, nổi tiếng với tài năng và đức độ.

5. Nguyễn Nghiêu Tá (1527-?): Thám hoa triều Mạc, cháu của Ngô Phúc Tinh. Ông cùng anh trai Ngô Khánh Nùng phục vụ hai triều đại Mạc và Lê trung hưng, để lại dấu ấn trong lịch sử.

Lời kết

Như bao ngôi làng cổ ở xứ Kinh Bắc, làng Chóa vừa là một miền quê yên bình với phong tục độc đáo, vừa là cái nôi sản sinh ra những danh nhân tài năng. Những giá trị văn hóa và lịch sử của làng Chóa không chỉ là niềm tự hào của người dân nơi đây mà còn là lời mời gọi những ai yêu thích khám phá tìm về. Hãy đến để cảm nhận, để lắng nghe câu chuyện của thời gian trên mảnh đất giàu truyền thống này.

Hương Chóa